Kentsel DeÄŸiÅŸim ve DönüÅŸüm Sürecinde
Açık Geçirgen Mahalle Kavramı ve Yönlendirici Tasarım Kriterlerinin Tanımlanması
Bilimsel Araştırma Projesi
Bu çalışma açık geçirgen mahalle kentsel kimliÄŸinin sürdürülebilirliÄŸi için tanım ve kriterleri ortaya koymaktadır. Tanımlama için “rota”, “odak”, “geçit” ve “baÄŸlantı” kavramlarının birlikteliÄŸi ve araÅŸtırmada “kullanıcı deneyimi” odaklı yöntem tasarımı öne çıkmaktadır.
“Açık geçirgen mahalle” kavramı bu çalışmayla birlikte ortaya çıkmıştır. Kavramın odağında öncelikle tanımlı morfolojik nitelikler yer almaktadır. Yapı-sokak-topoÄŸrafya iliÅŸkisinin anlamlı birlikteliÄŸi; mülkiyet dokusunun kamusal, yarı kamusal, yarı özel ve özel alanların oluÅŸturduÄŸu mekânsal kademelenmeye aktarılarak özgün bir tasarım kriterine dönüÅŸtürülmüÅŸ olması ve bu kademelenmenin çevrelenip kapatılmamış olan yapı adaları arasındaki geçiÅŸleri güçlendirmesi açık geçirgen mahalleyi tanımlı kılmaktadır.
Kavramın tarihsel baÄŸlamı “modern mahalle” tasarımı yaklaşımlarına dayanmaktadır. Ä°lk olarak 1947’de Levent Mahallesi’nin tasarımı, belirgin bir kırılma noktası olarak 1974’te Kat Mülkiyeti Kanunu’nun kabulü ve 1980’lerin ikinci yarısına deÄŸin yaygın konut üretim biçimi olarak varlığını koruyan konut kooperatifçiliÄŸi tarihsel arka plandadır.
LEVENT BÖLGESÄ°’NDE SÜREKLÄ°LİĞİ SAÄžLAYAN Ä°KÄ° ANA ROTA
Levent'te 2 Rota
AraÅŸtırmada öncelikle dört alt bölgeyi birbirine baÄŸlayan iki rota tanımlanmıştır. Güneydeki Mahalle Odakları Rotası üzerinde yer alan beÅŸ odak kentsel sistemde sürekliliÄŸi taşıyan ve iÅŸlev çeÅŸitliliÄŸi bakımından zengin alt birimlerdir ve araÅŸtırmada deneyimin ölçülmesine imkân tanımıştır.
Sistem Süreci
Çalışma alanı Levent Bölgesi’nin içine aldığı Levent, Akatlar, Etiler ve Uçaksavar alt bölgelerinden oluÅŸmaktadır. Bu alanda 1950’lerden 1980’lere memur ve iÅŸçi konutları olarak tasarlanan konut yerleÅŸimlerine ait mevzii imar planları ve vaziyet planlarının mekândaki baÄŸlantı ve geçitlerin sürekliliÄŸinin gözetilerek birbirine eklemlenmesiyle oluÅŸan tanımlı bir kentsel sistemin varlığı açıkça okunabilmektedir. Bu “parça”ların anlamlı birlikteliÄŸi bütüncül bir mekân organizasyonu oluÅŸturmuÅŸtur.
Anket Verileri
Anket çalışmasının yöntemine karar verilirken öncelikle “rotalar” ortaya çıkarılmıştır. Biri kuzeyde daha çok park ve rekreasyon iÅŸlevlerini içeren açık yeÅŸil alanlarla birbirine baÄŸlanarak topoÄŸrafyanın deÄŸiÅŸken eÄŸimli bölgesinde yer alan ve diÄŸeri güneyde daha yoÄŸun konut yerleÅŸim alanlarını keserek daha çok ticaret, eÄŸitim, saÄŸlık ve benzerini içine alan odaklarla birbirine baÄŸlanan olmak üzere belirlenen iki izleÄŸin, açık-geçirgen mahalle birimleri arasında tanımlı bir süreklilik içerisinde geçiÅŸ/akışa imkân tanıdığı görülmektedir. Bu iki rota, alanın batı ucunda Levent Çarşı ve doÄŸu ucunda Uçaksavar Sitesi içinde yer alan açık yeÅŸil alan odaklarıyla birbirine baÄŸlanmaktadır.
Ä°letiÅŸim için:
Açık Geçirgen Mahalle Proje Ekibi
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
Mimarlık Fakültesi Åžehir ve Bölge Planlama B.
Meclis-i Mebusan Cad. No:24 Fındıklı
BeyoÄŸlu / Ä°stanbul
​